Hızlı yayılması nedeniyle Dünya Sıhhat Örgütü’nün (WHO) memleketler arası acil durum ilan ettiği maymun çiçeği (mpox) hastalığı ile gözler Kongo Demokratik Cumhuriyeti’ne çevrildi.
Bu yıl kaydedilen olayların büyük çoğunluğu bu ülkede ve hastalık nedeniyle 450’den fazla can kaybı oldu.
BBC, ülkenin doğusundaki tedavi merkezlerine yaptığı ziyaretlerde, ölümcül olabilen hastalıktan en çok çocukların etkilendiğini tespit etti.
Alain Matabaro, altı yaşındaki oğlu Amani’de hastalığın nasıl geliştiğini anlatırken “Küçük, iltihaplı bir nokta olarak başladı. Onu sıkınca sulu bir akıntı geldi. Sonra bir tane daha çıktı ve kısa müddette tüm bedenine yayıldı” diyor.
Kongo’nun doğusundaki büyük kent Goma’ya yakın Munigi’deki bir klinikte dört gün süren tedavinin akabinde çocuk güzelleşmeye başladı.
Medair isimli yardım kuruluşunda çalışan Dr. Pierre-Olivier Ngadjole’ye göre orada sıhhat vazifelileri tarafından görülen olayların yüzde 75’i 10 yaşın altında.
Bağışıklık sistemlerinin daha az gelişmiş olması nedeniyle çocukların mpox salgınından daha fazla etkilendikleri görülüyor.
Dr. Ngadjole ayrıca bölgedeki çatışmalar nedeniyle konutlarını terk etmek zorunda kalan beşerler için kurulan bir kamptaki çok kalabalığı da sorumlu tutuyor.
Çiçek hastalığının yayılmasında yakın temas değerli bir faktör ve “çocuklar her vakit birlikte oynuyorlar, toplumsal arayı pek önemsemiyorlar” diyor.
“Evlerde de görebilirsiniz, geceyi tıpkı yatakta geçiriyorlar. Üç, dört, beş çocuk bulabilirsiniz. Bulaşma günlük olarak mevcut.”
Haziran ayından bu yana, cilt enfeksiyonlarını tedavi etmek için antibiyotikler, parasetamol ve inançlı içme suyu da dahil olmak üzere fiyatsız tedavi sağlayan Munigi’deki klinik, 310 mpox hadisesiyle ilgilenmiş. Şu anda her gün 5-10 yeni hasta kabul ediyor.
Burada hastalıktan ölen kimse olmamış. Dr. Ngadjole bunun sebebinin insanların erken yardım almaları olduğuna inanıyor.
“Özellikle fiyatsız sıhhat hizmeti sağlamak çok değerli. Bu insanların rastgele bir mali mahzurla müsabakadan sıhhat tesisine erken gelmeleri demek.”
İlaç ve aşı sorunu
Başka bir bölgedeki bir hastanede ise durum farklı. Haziran ayından bu yana orada 800 hasta görülmüş ve sekizi ölmüş – hepsi de beş yaşın altında.
Hastanenin başhekimi Dr. Robert Musole, salgının yetkililer tarafından hafife alınmaması gerektiğini söylüyor.
“Durum nitekim önemli ve çok sıkıntı durumdayız; talep çok lakin kapasitemiz dar. Hastalar için yatak ve ilaç kahrı var.”
Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nin doğusunda, çeşitli isyancı kümelerin bölgede faaliyet göstermesi nedeniyle konutlarını terk eden milyonlarca kişi için birçok kamp bulunuyor.
İnsanlar çoklukla derme çatma yapılarda kalabalık bir biçimde ve âlâ hijyen olmadan berbat şartlarda yaşıyor. Bunlar mpox’un yaygınlaşması için uygun ortam yaratıyor.
Ülkenin doğusundaki salgın, Clade 1b ismi verilen yeni bir mpox çeşidine ilişkin ve şu anda komşu ülkelere de yayılmış durumda.
Virüsün merkez üssü olmasına karşın ülkede rastgele bir aşı bulunmuyor.
Geçen hafta Kongo hükümeti ABD ve Japonya’dan aşıların yakında gelmeye başlayacağını umduğunu söyledi.