Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, başbakanlık vazifesinde bulunduğu 2005’te birinci defa BM 60. Genel Kurulu görüşmelerine katıldı.
Erdoğan, Genel Şuradaki hitabında, “Her şeyden evvel kendini yenileyen, daha demokratik ve şeffaf, tüm üyelerin ortak iradesini temsil kabiliyetine sahip, memleketler arası ihtilafların tahlil yeri olan, dünya barışının teminatı olarak görülen, saygınlığı, tüm üyeleri tarafından yüceltilen, daha etkin ve daha dirayetli bir BM teşkilatı, insanlığın ortak faydasınadır.” iletisini verdi.
Erdoğan’ın katıldığı sonraki BM Genel Kurulu ise 2007’deki 62. Genel Şura görüşmeleri oldu.
Konuşmasında terörle çaba konusuna vurgu yapan Erdoğan, “Dünyanın rastgele bir köşesinde yaşanan terör aksiyonu hepimizi maksat alan bir insanlık kabahatidir. Hudut tanımayan terörü lanetliyor, terörün acı deneyimini şahsen yaşamış bir ülkenin başbakanı olarak tüm insanlığa yönelik bu tehditle gayrette dayanışma ve daha aktif işbirliği davetini buradan yineliyorum.” sözlerini kullandı.
Erdoğan, 2009’da katıldığı BM 64. Genel Konseyinde ise BM’nin yapısının reforme edilmesi gerektiğine dikkati çekti.
Adil ve iştirakçi bir global tertibin kurulması için Birleşmiş Milletlerin aktifliğinin artması gerektiğini lisana getiren Erdoğan, şunları söyledi:
“Temsil kabiliyeti güçlendirilmiş, demokratik, şeffaf, adil ve aktif bir Birleşmiş Milletlerin, global barış ve istikrara daha fazla katkı yapacağına inanıyoruz. Birleşmiş Milletler, iklim değişikliği, sürdürülebilir kalkınma, yoksullukla çaba, kadın-erkek eşitliği, insan hakları ve insan onurunun korunması bahislerinde, daha faal bir kurum haline gelmelidir. Bu hedefe matuf ıslahat teşebbüslerine tam dayanak veriyoruz. Ancak Birleşmiş Milletler sistemindeki ıslahatın, Güvenlik Kurulu de ıslahata tabi tutulmadığı surece başarılmış sayılamayacağı muhakkaktır.”
2011’deki BM 66. Genel Heyetinde bölgesel mevzuları kıymetlendiren Erdoğan, Suriye, Libya, Somali, Filistin’e ait bildiriler verdi, Azerbaycan topraklarının yıllardır süren haksız işgalinin sona ermesi gerektiğini kaydetti.
Erdoğan, “Karabağ meselesinin bu formda tahlilsiz kalması asla kabul edilemez, memleketler arası sıkıntılara, kangren haline gelmeden tahliller bulunması, hepimizin siyasi ve ahlaki sorumluluğudur.” diye konuştu.
“DÜNYA BEŞTAN BÜYÜKTÜR”
Erdoğan, cumhurbaşkanı sıfatıyla birinci kere 2014 yılındaki BM 69. Genel Konseyine hitap etti.
BM’nin ıslahat gereksinimini “Dünya beşten büyüktür” sözüyle lisana getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Daha fazla gecikmeden, daha fazla mazlum insan, suçsuz insan hayatını kaybetmeden, global vicdan daha fazla yaralanmadan, Birleşmiş Milletler problemlere yükünü koymalıdır. Altını çizerek tabir etmek isterim ki, dünya beşten büyüktür. Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu daimi üyesi 5 ülkenin dünya gerçekleri ile bağdaşmayacak formda Birleşmiş Milletleri etkisiz hale getirmesi, global vicdanın kabul edebileceği bir durum değildir. Tüm alınan kararlar, bakıyorsunuz bir ülkenin iki dudağı ortasındadır. Şayet ‘hayır’ derse hayır, ‘evet’ derse o vakit icraata geçilebiliyor. Filistin’de yalnızca birkaç ay içinde 2 binden fazla temiz insan katledilirken, Birleşmiş Milletler beklenen tahlili üretememiştir. Suriye’de 4 yıldır 200 binden fazla kişi katledilirken, 9 milyona yakın insan yer değiştirirken, Birleşmiş Milletler yeniden tesirli tahliller sunamamıştır.”
FETÖ’YE KARŞI UYARI
Cumhurbaşkanı Erdoğan, FETÖ’nün 15 Temmuz 2016’daki darbe teşebbüsünden yaklaşık 2 ay sonra BM 71. Genel Konseyine katıldı.
Burada dost ülkeleri FETÖ’ye karşı tedbir almaya çağıran ve terörle çaba konusunda değerli iletiler veren Erdoğan, şöyle konuştu:
“Bu darbe teşebbüsü, milletimizin demokrasisine, hükümetine, özgürlüklerine, geleceğine ve anayasal tertibine kahramanca sahip çıkmasıyla bertaraf edildi. Bu bakımdan milletimle iftihar ediyorum. Demokrasisine sahip çıktığı için iftihar ediyorum. 29 gün, gece sabahlara kadar demokrasi nöbetleri tuttukları için iftihar ediyorum. Hain darbe teşebbüsünü canını hiçe sayarak vücudunu tankların önüne siper ederek engelleyen milletimle iftihar ediyorum. Şayet bugün karşınızda bulunuyorsam, milletimizin işte bu gözü pek ve asil duruşu sayesindedir. Unutulmasın ki Türkiye’deki darbe teşebbüsü, tıpkı vakitte dünya demokrasisine de yapıldı. Milletimiz o gece darbe heveslilerine tarihi bir ders verirken, demokrasiye inanan tüm halklar için de ilham kaynağı oldu. Bu yeni jenerasyon terör örgütü, yalnızca Türkiye’nin değil, varlık gösterdiği 170 ülkenin tamamı için bir ulusal güvenlik tehdididir. Başka bir deyişle, bugün bu Genel Konseyde temsil edilen ülkelerin büyük kısmı bu yapılanmanın tehdidi altındadır. Bu örgüt Türkiye’nin ötesinde tüm dünyayı boyunduruğu altına almak üzere derin bir zihni sapkınlık içindedir.”
“DAEŞ’E KARŞI ELDE EDİLEN EN BÜYÜK BAŞARI”
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2017’de yapılan BM 72. Genel Şurası’ndaki konuşmasında ise Suriye ve terörle çaba iletileri öne çıktı.
“Türkiye, Suriye ve Irak’taki istikrarsızlıktan beslenen DAEŞ ve PKK üzere bölgenin en eli kanlı terör örgütleriyle kıyasıya bir gayret içindedir. Bunun yanında ülkemizin legal, demokratik rejimini kanlı bir darbeyle değiştirmeye teşebbüs eden FETÖ terör örgütüyle çabamız de devam ediyor.” diyen Erdoğan, Suriye’nin kuzeyinde başlatılan Fırat Kalkanı Operasyonu’nun, bölgenin işgalinden bu yana DAEŞ’e karşı elde edilen en büyük muvaffakiyet olduğunu vurguladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2018’deki BM 73. Genel Konseyinde, BM’ye yönelik tenkitlerde bulundu, Filistin problemini gündeme getirdi.
“Birleşmiş Milletlerin insanlığın barış ve refah beklentilerini karşılamaktan uzaklaştığı da bir gerçektir” tabirini kullanan Erdoğan BM Güvenlik Kurulunun yalnızca veto hakkına sahip 5 üyenin çıkarlarına hizmet eden, dünyanın öbür bölgelerine, yaşanan zulümlere seyirci kalan bir yapıya büründüğünü belirtti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları söyledi:
“Geçmişte Bosna’da, Ruanda’da, Somali’de, yakın tarihte Myanmar’da, hala Filistin’de yapılan katliamlar daima Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun gözü önünde gerçekleşmiştir. Filistinlilere uygulanan zulme ses çıkarmayanların, onlara yapılan yardımları kısma konusundaki çabaları yalnızca zalimlerin hamasetini artırmaktadır. Tüm dünya ardını dönse bile, Türkiye olarak biz mazlum Filistinlilerin yanında yer almaya, birinci kıblemiz Kudüs’ün tarihi ve hukuksal statüsüne sahip çıkmaya devam edeceğiz.”
AYLAN BEBEK
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2019’daki BM 74. Genel Heyeti’nde ise sistemsiz göç problemini “Aylan bebek” örneğiyle anlattı.
Muğla’nın Bodrum ilçesinde, kıyıya vuran minik vücuduyla sistemsiz göç sorununun sembolü haline gelen Aylan bebeğin fotoğrafını gösteren Erdoğan, “Dünya, canlarını kurtarmak için çıktıkları seyahatleri ya Akdeniz’in karanlık sularında, ya da hudutlara gerilen tel örgülerin önlerinde sonlanan milyonlarca mazlumu maalesef çok çabuk unuttu. Bilhassa işte gördüğünüz üzere Aylan bebeği dünya çok çabuk unuttu. Unutmayın ki, bir gün ola ki birebir durum sizlerin de başına gelebilir. Zira Aylan bebekler bir değil binler, milyonlar, bütün bunlara karşı önlemimizi almak durumundayız.” halinde konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 1947’den bu yana Filistin haritasındaki değişimi anlatan görselle Filistin sıkıntısına dikkati çekerek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Ben merak ediyorum, bu İsrail neresidir? Sanki bu İsrail’in toprakları nereleri kapsıyor? 1947’de İsrail neresiydi, bunun akabinde sanki 1949, 1967’de İsrail neresiydi ve şu anda İsrail neresi? Bakınız sene 1947, neredeyse burada İsrail yok üzere, tamamı Filistin. Sene 1947, paylaşım planı var ve Filistin küçülüyor, İsrail büyüyor. Geliyorum 1967’ye 1949’la birlikte, İsrail büyüyor, Filistin küçülüyor. Ve geliyorum bugüne, yeni durum şu: Artık adeta Filistin yok, neredeyse tamamına yakını İsrail… İsrail doyuyor mu? Hayır, doymuyor. İsrail artık de kalanını almanın çabası içerisinde. Pekala, Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun, Birleşmiş Milletlerin İsrail’le ilgili almış olduğu çok kararlar var, bu kararlar uygulamaya geçiyor mu? Hayır, geçmiyor. Pekala, o vakit Birleşmiş Milletler ne işe yarıyor? O vakit bu çatının altında bizler aldığımız kararla etkili olamıyorsak, adalet nerede temerküz edecek? İşte derdimiz burada.”
SALGIN NEDENİYLE GÖRÜNTÜ KONFERANS
BM 75. Genel Kurulu, 2020 yılında tüm dünyayı etkileyen Covid-19 salgını nedeniyle görüntü konferans aracılığıyla düzenlendi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, BM Genel Heyetine 10’uncu hitabını görüntü konferans prosedürüyle gerçekleştirdi.
BM’nin yapısına yönelik tenkitlerini yineleyen Erdoğan, konuşmasında şunları lisana getirdi:
“Birleşmiş Milletler başta olmak üzere çok taraflı örgütlerin ıslahat muhtaçlığı bulunuyor. Mevcut global düzeneklerin bu krizde ne kadar etkisiz kaldığını gördük. O denli ki Birleşmiş Milletlerin en temel karar alma organı olan Güvenlik Kurulunun salgını gündemine alması haftalar, hatta aylar sürdü. Salgının başlarında ülkelerin kendi hallerine terk edildiği bir görüntü ortaya çıktı. Böylelikle yıllardan beri bu kürsüden ısrarla lisana getirdiğim, ‘Dünya beşten büyüktür’ tezinin haklılığını bir defa daha görmüş olduk. İnsanlığın mukadderatı hudutlu sayıdaki ülkenin keyfine bırakılamaz. Memleketler arası örgütlerdeki prestij kaybının önüne geçmek için öncelikle zihniyetimizi, kurumlarımızı ve kurallarımızı gözden geçirmeliyiz.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2021’de BM 76. Genel Kurulu konuşmasında dünyanın farklı bölgelerindeki sıcaklık artışının neden olduğu afetlere dikkati çekti. Asya ve Avrupa’da seller, Amerika’da kasırgalar, Afrika’da kuraklık, Akdeniz ülkelerinde yangınlar, Grönland’ın doruğunda yağmur, çöllerde kar görülmesi üzere alışık olunmayan hadiseler yaşandığına işaret eden Erdoğan, şöyle konuştu:
“Bu afetler etrafa ve ekosisteme verdiği ziyanlar yanında, insanların can ve mal güvenliğini de tehdit ediyor. Pek çok yerde beşerler, toplu olarak öbür yerlere gitmeye, göç etmeye hazırlanıyor. Halbuki dünya şimdi Suriye ve Afganistan üzere çatışma kaynaklı kriz bölgelerinin yol açtığı mülteci sorununa tahlil bulamadı. Bu türlü bir periyotta kuraklık, besin külfeti, hava olayları üzere bu tıp sebeplere dayalı yüzlerce milyonluk göçlerle nasıl baş edileceği meçhuldür.”
RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI
Cumhurbaşkanı Erdoğan, BM 77. Genel Heyeti’nde Rusya-Ukrayna Savaşı ile ilgili gelişmelere değinerek, Karadeniz Tahıl Koridoru ve taraflar ortasındaki müzakerelere ait Türkiye’nin çalışmalarını anlattı.
Anlaşma kapsamında tahıl taşıyan bir geminin İstanbul Boğazı’ndaki fotoğrafını gösteren Erdoğan, “Sayın Genel Sekreter ile yürüttüğümüz ağır eforlar sonucunda, Ukrayna tahılının Karadeniz üzerinden dünyaya ulaşmasını temin ettik. Bu gelişmeyi sağlayan İstanbul Mutabakatı’nın ikinci ayı dolarken, sevkiyatın her geçen gün ivme kazanmasını memnuniyetle izliyoruz. Tahıl arzının sürdürülmesinin sağlanmasında kritik değere sahip bu mutabakat Birleşmiş Milletlerin son yıllarda imza attığı en büyük başarılardan biridir. Dünyanın dört bir yanında memleketler arası topluluktan medet umanların Birleşmiş Milletlere besledikleri itimat, bu muvaffakiyetle tekrar tazelenmiştir. İstanbul Mutabakatı, taraflar açısından hayati ehemmiyet arz eden problemlerde müzakerelerin sonuç verdiğini de ispatlamıştır.” dedi.
“KKTC’NİN BAĞIMSIZLIĞINI TANIMAYA DAVET EDİYORUZ”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçen yıl düzenlenen BM 78. Genel Konseyi’nde da BM’ye yönelik tenkitlerini sürdürdü. Terörle çaba, İslam düşmanlığı ve ırkçılık üzere hususlarda bildirilerini paylaşan Erdoğan, Rusya-Ukrayna Savaşı, Filistin problemi, Doğu Akdeniz’deki gelişmelere de değindi.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’yle ilgili de iletiler veren Erdoğan, “Uluslararası toplumu, KKTC’nin bağımsızlığını tanımaya, bu ülkeyle diplomatik, siyasi ve ekonomik bağlar kurmaya davet ediyoruz.” sözleriyle dünya devletlerini KKTC’yi tanımaya çağırdı. Erdoğan, ayrıyeten “Ada’daki BM Barış Gücü’nden tarafsızlığa riayet bekliyoruz. Prestiji zedelenen bu gücün, Kıbrıs’ta yeni prestij kaybıyla karşı karşıya kalmasını istemeyiz.” sözleriyle net bildiriler verdi.
Karabağ’ın Azerbaycan toprağı olduğunu tabir eden Erdoğan, “Azerbaycan ve Ermenistan ortasındaki görüşme sürecini başından beri destekledik. Fakat Ermenistan’ın, bu tarihi fırsatı gereğince değerlendiremediğini görüyoruz. Ermenistan’ın başta Zengezur Koridoru’nun açılması olmak üzere verdiği sözleri yerine getirmesini bekliyoruz. Artık herkesin kabul ettiği üzere Karabağ, Azerbaycan toprağıdır. Bunun dışında bir statünün dayatılması asla kabul edilmeyecektir.” dedi.
14’ÜNCÜ DEFA HİTAP EDECEK
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 24 Eylül’de BM 79. Genel Şurası’na 14’üncü defa hitap edecek, konuşmanın ana gündem unsuru İsrail’in Gazze’ye yönelik hücumları olacak.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, milletlerarası toplumu İsrail’in taarruzlarına karşı durmaya çağıracak. Erdoğan, tepe kapsamında devlet ve hükümet liderleriyle da görüşmeler gerçekleştirecek.
Her yıl dünya önderlerini ABD’nin New York kentinde bir ortaya getiren BM Genel Heyet görüşmelerinin 79’uncusu 22 Eylül’de “Geleceğin Zirvesi” ile açılacak.
Yüksek seviyeli hafta olarak bilinen ve önderlerin konuşmalarına konut sahipliği yapılan oturum ise 24 Eylül’de başlayacak. BM 79. Genel Heyetinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın birinci gün, üçüncü sırada kelam alması öngörülüyor.
Genel Konseye 190 ülkeden üst seviye iştirak sağlanması bekleniyor.